ÇOCUKLARDA BENLİK SAYGISI
Saygıgelenekselolarakbaşkasınıkabulvetakdiretme,karşınızdakibireyleribağımsız, farklıve biricik olarak gördüğünüzün ifadesi olarakkullanılır.
Hertoplumdaolduğugibi,toplumunenküçükyapıtaşıailededesaygı,ailebireyleriarasındaolumluilişkileringelişebilmesiiçinuygulanmasıgerekenbirkavramdır.
Saygı,sadeceküçüklerinbüyüklerekarşıdeğil,büyüklerindeküçüklerekarşıgöstermesigerekenbirkavramdır.Saygısıcakvekabuledicibirtutumiçerisindeolmak,diğerlerineveO'nadeğervermektir.Saygınınaileortamındakivarlığıçocuktakibenlik kavramınıgeliştirirve benliksaygısıoluşturur.
Annevebabanınçocuklarınakarşıgöstermiş oldukları saygı,çocuklarınküçükyaştanitibarenkendinegüvenen,bireyseldavranabilen, bağımsız,kendikararlarınıverebilengibiolumluvasıflarasahipbireylerolarakgelişmelerinisağlar. Buvasıflarıüzerlerindetoplayançocuklarbenliksaygısıgelişmiş,sağlıklıbireylerolaraktoplumakarışırlar.
Annevebabalarçocuklarınınayrıbirbireyolarakdüşünce,duyguvedavranışlarındaözgürolduğunukabuletmelidirler.Buduygusaltatmindışstreslerekarşıgüçlüolmayıvegiderekdepsikolojiksağlığıkorumayıteminedecekilkelerdenbiridir.
Çocuklardabenliksaygısınıngelişmemesihemolumsuzbiriletişimin,hemdekapalıailesistemininsebebivesonucudur.Duyguvedüşüncelerinesaygıgösterilmeyençocuk,yanlışyapıncabenlikdeğeriileilgiliolumsuzduygularıçokçabukgelişir.Düşükbenlikbilincinesahipkişiler,özellikleçocuklaryeteneklerivebecerileri oranında başarısağlayamazlar.
Düşükbenlikalgısı eğitimbaşarısını daolumsuz etkiler.Düşükbenlikalgısınınöğrenmedekikatılımilkesiniengellediğibilinmektedir.Olumlubenlikalgısınasahipçocuklar,diğergrubakıyaslayüksekmerakdüzeyinesahiptirler.Buonlarınkatılımınısağlayan en önemli özelliktir.
İştebusebeplesaygı,toplumumuzdaelealınışbiçimindenfarklıolarak,soyutveküçüklerinbüyüklerinegöstermelerigerekendavranışlardandahagenişanlamdabirilişkibiçimidir.Saygıbenlikkavramınıgeliştiriciveyapılandırıcıözelliğisebebiyleözellikleçocuklardanbeklenmedenönce,onlaratanıtılmasıveverilmesigerekenbirolgudur.
Anneve Babalar Çocuklarının Benlik Saygısını Geliştirmek İçin Ne Yapmalılar?
SaygıyıKendinizdeÖrnekleyin;Karşındakinigerçekanlamdadinlediğinizigösterin.Özellikleçocuğudinlerken"Dinliyorum!"diyebelirtinvegerçektendinleyin.
BağımsızDüşünceyiDestekleyin;örneğin"Canımsıkılıyor!Şimdineyapacağım?"diyesorduğundasorusunukendineçevirip"Neleryapabilirsinbirdüşün bana sen söyle..." şeklinde yönlendirin.
ProblemÇözmeyiCesaretlendirin;birliktegözlemlediğinizolaylarhakkında"Sen olsaydın ne yapardın?" şeklindedüşünmesini sağlayın.
KendiSeçimleriniYapmasınaOlanakVerin;ikiyadaüçtanedenfazlaolmayacak seçimler sunun.
HazırOlupOlmadığınaSaygıGösterin;çocuğunyaşvegelişimçağınauygunbeklentilerdebulunmanızgerektiğiniunutmayın.Örneğinikiyaşındakiçocukinatlaşıyor diye "Saygısızlık ediyorsun!" demeyin.
TakdiriniziBelirtin;Yıkıcıeleştiri kumgibidirsürtesürteaşındırır.Olumlueleştiri ise yağgibidiresnekleştirir yumuşatır.
BaşkaKaynaklarBulmasınıCesaretlendirin;Akrabalarınızvearkadaşlarıarasındadaçocuğunuzunduygudüşünceveyeteneklerinipaylaşmasınaortam yaratarak Onlardanda övgüve cesaretlendirme almasınayardımedin.
TvProgramlarınıSansürEderekSeçiciOlunuz;Televizyon karakterlerininideal davranıştakişiler olmadıklarınıanlamalarınayardımcıolun.
AileDeğerlerinizÜzerindeKonuşunuz;"Nasıldavranışlargöstermeliyim..."şeklinde çocuğuda katacak konuşmalar yaratın.
Çocuklaryapmalarınıistediğimizşeylerienderyaparlaramabizitaklitetmektendenadirengerikalmazlar.Onlarıntaklitçi yönlerinigelişimlerininfaydasınakullanmakbizimelimizde.Çocuklaraolumlumodelleroluşturun.
Ebeveyn olarak göreviniz; kontrol ve güvenlik için kuralları yerleştirmekçocukların lisan ve düşünme yetenekleri geliştikçe bu kuralların nedenleriüzerindeçocuklakonuşupkurallarınoturmasınısağlamak onlarınkurallarauyuşlarınıyakalayıponaylamakveövgüylecesaretlendirerekileride"karşılıklısaygı"unsurlarınıbilenyetişkinlerolmalarınauğraşmakolmalıdır.Busüreçyavaş fakatemin adımlarlaolmalıdır.
ÖZEL AKTİVİTELER
ÖZEL HAYATASAYGI
Ailedeher bireyin özel hayatıile ilgili bireyselhakkınıyansıtan kurallar koymak çokönemlidir. Bukurallarıkoymak için ailebireylerini toplayın. İçeriye girmedenöncekapıyı vurmak, birşeyi ödünç almadanöncesorma,başkalarının mektuplarınıaçmamak, telefondakiminle konuştuğunusormamak ve kulakmisafiriolmamak gibikurallar oluşturun.Bunlar çocuklara rehberlik edecek ve zihinlerindeen kalabalık birevde dahimahremiyetin bulunduğu ve insanların saygı gösterilmesigerekenmahremiyet haklarıbulunduğufikrini oluşturacaktır.
SESSİZLİKOYUNU
Çocuklarımızdansusmalarınıistediğimizdebuherzamanpekkolaydeğildir.Birolayıprovaetmeküzerehepbirlikteaşağıdakioyunuoynayın.Yakınlardabirdoktormuayenehanesineveyakütüphaneyegidecek,hastayakınlarınızıveyayaşlılarıziyaretedeceksinizdiyelim.Yukarıdakidurumlardanbiriniseçinvedramayoluilebunucanlandırmayaçalışınkiherkesdurumlailgilidavranabilsin.Sonradurumneolursaolsunuygunsestonunuseçerekoynamayabaşlayın.Birçokdurumdaalçakseslekonuşmaksaygılıolmanınbirşeklidir.Budurumlardaalçakseslekonuşmanınniçin takdiredildiğini çocuklaraanlatmakdayararlıdır.
